ΚΗΛΙΔΕΣ-ΠΑΝΑΔΕΣ
Κηλίδες – Φακίδες – Πανάδες – Χλόασμα – Μέλισμα
Η εμφάνιση των εν λόγω δυσχρωμιών είναι κατά κανόνα συνδεδεμένη με την αλόγιστη έκθεση μας στην ηλιακή ακτινοβολία αλλά και με ορμονικούς παράγοντες. Ένα συχνό φαινόμενο, είναι η εμφάνιση μελίσματος, κυρίως στο πρόσωπο, με αφορμή μια εγκυμοσύνη. Οι υπερμελαγχρώσεις αλλιώς «πανάδες» ή μέλασμα (στην ιατρική ορολογία από την ελληνική λέξη «μέλος» =μαύρος) είναι διαταραχές του χρώματος του δέρματος που παρατηρούνται κυρίως στο πρόσωπο και λιγότερο συχνά στο λαιμό, χέρια ή άλλα μέρη του σώματος. Οι γυναίκες προσέρχονται συχνά στο δερματολόγο για την αντιμετώπιση αυτού του αισθητικού προβλήματος.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΔΥΣΧΡΩΜΙΩΝ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ;
H ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη. Γνωρίζουμε πως οφείλονται σε κληρονομική προδιάθεση, στη -συνήθως χωρίς καθόλου προστασία- χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, αλλά και σε λήψη φαρμάκων (αντισυλληπτικά, ισοτρετινοϊνη, κορτιζόνη, αντιεπιληπτικά, αντιβιοτικά ή φωτοευαίσθητες ουσίες). Πιο χαρακτηριστικές οι πανάδες εγκυμοσύνης (μέλασμα) που οφείλονται στις γυναικείες ορμόνες που παράγονται κατά την κύηση ή δίνονται εξωγενώς. Η γενετική προδιάθεση επίσης είναι σημαντική. Άτομα των οποίων οι γονείς είχαν μέλασμα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν το ίδιο νόσημα.Με την πάροδο του χρόνου, συνήθως αυξάνονται σε μέγεθος, αλλά και σε αριθμό και επιδεινώνονται από τον ήλιο. Πως μπορούμε να προλάβουμε τις δυσχρωμίες;
Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση κάποιων καλλυντικών που περιέχουν π.χ. σαλικυλικό οξύ ή άλλες φωτοευαίσθητες ουσίες. Επίσης οποιαδήποτε φλεγμονή, έγκαυμα, τραυματισμός του δέρματος ή ακμή που δεν αντιμετωπίζεται έγκαιρα και σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε δυσχρωμία. Γνωρίζοντας όμως, πως η σημαντικότερη αίτια του μελίσματος είναι ο ήλιος, μας οδηγεί στην ανάγκη για αδιάλειπτη χρήση αντηλιακών κρεμών και κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΥΣΧΡΩΜΙΕΣ;
Υπάρχουν διάφοροι τύποι υπερμελαγχρώσεων. Ο δερματολόγος αφού εξετάσει τον ασθενή θα κάνει τη σωστή αξιολόγηση του τύπου και κυρίως του βάθους των κηλίδων.
Όσο βαθύτερες είναι οι πανάδες (δηλ. επιδερμίδα, άνω ή βαθύτερο χόριο) τόσο πιο επίμονη πρέπει να είναι η αντιμετώπισή τους. Έτσι, δυσχρωμίες που αντιμετωπίζονται σε επιφανειακά στρώματα του δέρματος (επιδερμίδα) αντιμετωπίζονται με συνδυασμό λευκαντικών ουσιών και απολεπιστικών παραγόντων (χημικών peelings). Μεγάλη βοήθεια προσφέρουν και τα μηχανήματα που κάνουν απόξεση του δέρματος (μικροκρυστάλλους). Τα σύγχρονα μηχανήματα Laser δίνουν λύση σε αρκετές περιπτώσεις. Ενδείκνυται για τις ηλιακές (γεροντικές) κηλίδες που εμφανίζονται σε πρόσωπο και ράχη χεριών κυρίως. Μετά την θεραπεία η βλάβη γίνεται πιο σκούρα λόγω της απορρόφησης από τα κύτταρα ενέργειας που οδηγεί στην καταστροφή τους. Αυτό διαρκεί 5-7 ημέρες και δίνει την θέση του σε μια ελαφρά ερυθρή εικόνα που σιγά-σιγά σβήνει. Απαιτούνται 1-3 θεραπείες για να φτάσουμε σε πλήρη εξαφάνιση των πανάδων. Όμως η επιτυχής αντιμετώπιση των κηλίδων/δυσχρωμιών/πανάδων δεν αποτρέπει τη δημιουργία νέων σε κάθε περίπτωση. Για το χλόασμα του προσώπου δεν ενδείκνυται θεραπεία με λέιζερ. Σε κάθε τέτοια περίπτωση χρειάζεται χρόνος και υπομονή για ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα, που επιτυγχάνεται με συνδυασμό λευκαντικών ουσιών και απολεπιστικών μέσων.
ΠΟΣΟ ΔΙΑΡΚΟΥΝ ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ;
Ανάλογα με την μέθοδο που θα επιλεγεί για την αντιμετώπιση των δυσχρωμιών, αυτές δεν θα πρέπει να υπερβούν τους 3 μήνες, ώστε να μην προκληθεί αντιδραστική μελίχρυση και επιδείνωση των πανάδων. Η πλέον ενδεδειγμένη χρονική στιγμή θεωρείται αυτή μεταξύ του φθινοπώρου και της αρχής της άνοιξης, αφού τότε η ηλιακή ακτινοβολία εξασθενεί.
ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ;
Σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι η αντιηλιακή προστασία είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την προστασία του δέρματος μας όχι μόνο για την εκ νέου δημιουργία πανάδων, αλλά και για την φωτογήρανση και το καρκίνο του δέρματος. Οπότε το σημαντικότερο σκεύασμα που επιβάλλεται να εφαρμόζεται είναι ένα αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, όλο το χρόνο. Αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται σωστά , δηλαδή ανανέωση κάθε δυο ώρες και ικανοποιητική ποσότητα του προϊόντος). Ο δερματολόγος επίσης θα προτείνει μία ήπια λευκαντική κρέμα ή τοπικό σκεύασμα για την πρόληψη εμφάνισης νέων δυσχρωμιών και ίσως κάποιες αναμνηστικές συνεδρίες με peelings ή μικροκρυστάλλους ή lasers για τη συντήρηση του αποτελέσματος.